Engelli İş Hayatı – Engellilerin İş Hayatına Atılmasındaki Engeller

Engelli iş hayatı, ülkemizin hâlen kanayan yarasıdır. Çok üzücüdür ki ülkemizde engellilerin hayata katılımına destek olacak ve buna göre planlı programlı bir şekilde tedrisattan geçtikten sonra meslek edinecekleri bir sistem kurulamamıştır. Ve bunun üzerine de analizler yapılmamaktadır. Engeller çeşit çeşittir. Bu çeşitliliğin türlerine göre bireylerden hangi alanda fayda sağlanabilir, bu alana onlar nasıl adapte edilebilir tarzında çalışmalar yürütülmüştür ve bu konunun hilafına [tersine] araştırma yapılmamıştır. Maalesef çoklu düşünmek, olaylara farklı açılardan bakabilmek konusunda gerideyiz.

Engellere Göre Değil Yeteneklere Göre İşe Alımlar Yapılmalı

Bireyleri yetenekleri üzerinden değil de salt engelleri üzerinden değerlendirip onları bu şekilde çalışma sistemine sokmak, istidatlarına [yeteneklerine, potansiyellerine] ihanettir. Ve sistem böyle işleyince; ancak yeterli özgüveni olan ve şansı yaver giden engelliler, bireysel çabalarla [kendi yeteneklerine ve isteklerine göre] birtakım işlere girebilmekte ve bu işlerde ellerinden geldiğince tutunabilmektedirler.

Engelliler Ne İş Yapabilirler?

Görme Engellilerin Yapabilecekleri İşler

Sistemli düşünme ve analiz etme işini Görme engelliler üzerinden örneklendirelim. İlk soracağımız soru: “Görme engelliler ne iş yapabilirler, hangi iş kollarında faaliyet yürütebilirler?“, olmamalıdır. Sorulacak ilk soru: “Bu kimsenin yeteneği, bilgisi hangi işe elverişlidir“, olmalıdır. Bu soruya cevap bulduktan sonra sorulacak soru: “Bu iş, bu meslek için engelli bireyleri ne gibi bir eğitim sürecinden geçirmeli ve ne kadar süre sonra iş bağlamında işlevsel hale gelebilirler?” olmalıdır. Ve akabinde de:
– “Bu işleri yapabilmeleri için ve ülkenin dört bucağına bu işleri yayabilmek için hangi altyapıları kurmak gerekir?”
– “Sektörlere engellilerin katılımları nasıl sağlanabilir?”
– “Engelsiz bireylerle uyum içerisinde çalışabilecekleri zemin nasıl oluşturulabilir?” gibi soruların sorulması ve bunlara uygun cevapların bulunması ve bu minvalde düzenin kurulması gerekir. Bu gibi konulara engel gözlüğüyle değil insan gözlüğüyle ve insan gözüyle bakmak gerekir. Sonuçta engelli bireylerin de her anlamda yaşama katılımlarının sağlanması insani bir gerekliliktir. Onları engellerine göre değil yeteneklerine göre değerlendirmek insani bir vazifedir.

Engellilere İş Hayatında Yapılan Haksızlıklar

Engellilere Yapılan Ayrımcılık

Engeli bulunmayan bireyler için: “Şu eğitimi almış kişiler şunları ve bunları yapabilir; şu mesleği öğrenen kişiler ise filanca işleri yapabilir” denirken, iş engelli bireylere gelince: “Görme engelli bunları yapar; işitme engelli şunları yapsın; ortopedik engelli ise bu alanlara girebilsin” tarzında bir  yaklaşım içerisine girilmektedir ve bu hatalıdır. Ülkemizde de bugüne kadar bu hatalı anlayış benimsenmiş ve bu doğrultuda engelli bireyler işlere kanalize edilmişlerdir. Bu sadece ülkemizde olan hatalı bir yaklaşım değil dünyada da örneklerine sık rastlanan bir ahvaldir. Bu anlayış sebebiyle pek çok engelli birey, yeteneklerinin çok altında çalışmakta ve potansiyellerini yansıtmaları engellenmekte, meziyetleri köreltilmektedir; bir nevi mutluluklarına pranga vurulmaktadır. O sebeple de yazımızın başlığı “Engelli İş Hayatı” oldu. Zira asıl engel fiziki kusurları sebebiyle bireylerde değil; iş hayatında benimsenen anlayışta hatta anlayışsızlıkta!

Görme Engellilere Yönelik Materyaller

İş Hayatının Görme Engellilere Yönelik Düzenlenmesi

Görme engelliler örneği üzerinden gitmeye devam edelim. Bu kimseler de diğer bireyler gibi eğitim alabilirler; ancak, eğitim araçları, materyalleri kullanabilecekleri hale getirilirse… Mesela yazıları okuyabilmeleri için dokümanların Braille alfabesi ile yazılması veya seslendirilmesi gerekir. Ve bilgisayar gibi komplike cihazları kullanabilmeleri için bu şekildeki cihazlarda yazılımların ve donanımların bu yönde geliştirmesi icap eder. [Emoteknoloji olarak biz de bu uğurda ürün satışı yapıyoruz ve bu konuda yazılımlar geliştiriyoruz.]

Görme Engelliler Her İşi Yapamazlar Yanılgısı

Görme Engelliler Ancak Santral Operatörlüğü Yapabilir Hezeyanı