Bedensel Engelli Bireylerin Sağlık Hizmetlerine İlişkin Engeller

Bedensel engelli bireylerin sağlık hizmetlerine ilişkin çeşitli engeller olabilir. Bu engeller arasında fiziksel erişilebilirlik sorunları, uygun tıbbi ekipman ve hizmetlerin eksikliği ve sağlık personelinin yetersiz bilgi ve farkındalığı yer almaktadır.

Fiziksel erişilebilirlik sorunları, engelli bireylerin sağlık merkezlerine ulaşımını ve içerideki hareketliliğini zorlaştırabilir. Engelli rampaları, asansörler ve engelli tuvaletleri gibi önlemlerin eksikliği, bu bireylerin sağlık hizmetlerine erişimini kısıtlayabilir.

Uygun tıbbi ekipman ve hizmetlerin eksikliği, bedensel engelli bireylerin sağlık ihtiyaçlarının tam olarak karşılanmasını zorlaştırabilir. Örneğin, tıbbi görüntüleme cihazlarına uygun erişim sağlanamadığında tanı ve tedavi süreçleri aksayabilir.

Sağlık personelinin yetersiz bilgi ve farkındalığı da bir engel olabilir. Bazı sağlık profesyonelleri, engelli bireylerin özel ihtiyaçlarına yönelik yeterli bilgiye sahip olmayabilir veya yanlış tutumlar sergileyebilirler. Bu durum, engelli bireylerin gereksinimlerini tam olarak anlamayı ve uygun sağlık hizmeti sunmayı zorlaştırabilir.

Bedensel engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişimi sağlamak ve engelleri aşmak için çeşitli adımlar atılmalıdır. Sağlık merkezlerinin fiziksel erişilebilirliği artırılmalı, uygun tıbbi ekipman ve hizmetler sağlanmalı ve sağlık personeline engelli bireylerin ihtiyaçlarına yönelik eğitim ve farkındalık programları düzenlenmelidir. Ayrıca, engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişimini kolaylaştırmak için toplumda farkındalık ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır.

Bedensel engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişiminde çeşitli engellerle karşılaştıkları bilinmektedir.

Bu engeller şunları içermektedir:

Fiziksel engeller: Sağlık kuruluşlarının mimari tasarımı, tıbbi ekipman, ulaşım araçları ve yollar gibi fiziksel faktörler, bedensel engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişimini zorlaştırmaktadır. Örneğin, rampa, asansör, geniş kapı, uygun tuvalet gibi erişilebilirlik unsurlarının eksikliği, bedensel engelli bireylerin sağlık kuruluşlarına giriş ve çıkışlarında sorun yaşamalarına neden olmaktadır.

Bilgi ve beceri engelleri: Sağlık hizmeti sunan personelin bedensel engelli bireylerin özel ihtiyaçlarına yönelik yeterli bilgi ve beceriye sahip olmaması, sağlık hizmeti kalitesini düşürmektedir. Örneğin, sağlık personelinin bedensel engelli bireylerin iletişim kurma yöntemlerini bilmemesi, onlara saygılı ve empatik davranmaması, onların sağlık hakkını ihlal etmektedir.

Ekonomik engeller: Bedensel engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişiminde ekonomik faktörler de önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, bedensel engelli bireylerin gelir düzeyinin düşük olması, sağlık sigortası kapsamının yetersiz olması, sağlık hizmetleri için ödeme yapamama veya ulaşım masraflarını karşılayamama gibi nedenlerle sağlık hizmetlerinden yararlanamamaktadır.

Sosyal ve kültürel engeller: Bedensel engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişiminde sosyal ve kültürel faktörler de etkili olmaktadır. Örneğin, bedensel engelli bireylerin toplumda maruz kaldıkları ayrımcılık, damgalanma, önyargı ve dışlanma gibi olumsuz tutum ve davranışlar, onların sağlık hizmetlerine başvurma motivasyonunu azaltmaktadır. Ayrıca, bedensel engelli bireylerin kendilerine veya ailelerine ait olan inanç, değer ve normlar da sağlık hizmetleri ile ilgili tercih ve beklentilerini etkilemektedir.

Engelli Bireylerin Eğitim Haklarına İlişkin Yasal Düzenlemeler

Engelli bireylerin eğitim haklarına ilişkin yasal düzenlemeler, engelli bireylerin özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda ve engelli olmayanlarla eşit eğitim imkanı sağlanmasını amaçlamaktadır. Bu amaçla, Türkiye’de çeşitli kanun, yönetmelik ve yönergeler çıkarılmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır:

5378 sayılı Engelliler Kanunu: Engelli bireylerin sağlık, eğitim, rehabilitasyon, istihdam, bakım ve sosyal güvenlik gibi alanlarda sorunlarının çözümüne yönelik düzenlemeler içeren bir kanundur. Kanunun 15. maddesinde “Hiçbir gerekçeyle engellilerin eğitim alması engellenemez. Engelli çocuklara, gençlere ve yetişkinlere, özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda ve engelli olmayanlarla eşit eğitim imkanı sağlanır.” denilmektedir.

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği: Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin kimler olduğunu, nasıl belirleneceğini, hangi eğitim ortamlarında hangi hizmetleri alacağını, bu hizmetlerin nasıl planlanacağını ve değerlendirileceğini düzenleyen bir yönetmeliktir. Yönetmeliğin 4. maddesinde “Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler; zihinsel yetersizlik, işitme yetersizliği, görme yetersizliği, bedensel yetersizlik, dil ve konuşma güçlüğü, özel öğrenme güçlüğü, üstün yeteneklilik, otizm spektrum bozukluğu ve dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi nedenlerle yaşıtlarından beklenen düzeyde gelişemeyen veya ileri düzeyde gelişen bireylerdir.” denilmektedir.

Özel Eğitim Okulları Yönergesi: Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin özel eğitim okullarında alacakları eğitimin amaçlarını, kapsamını, süresini, programlarını ve işleyişini belirleyen bir yönergedir. Yönergenin 5. maddesinde “Özel eğitim okulları; özel eğitime ihtiyacı olan bireylere yaşantı boyu süren özel eğitim hizmetleri vermek amacıyla açılan resmî veya özel okullardır.” denilmektedir.

Bedensel Engelli Bireylerin Sağlık Hizmetlerine Karşılaştıkları Sorunlar

Bedensel engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişiminde çeşitli engellerle karşılaştıkları bilinmektedir. Bu engeller şunları içermektedir:

Fiziksel engeller: Sağlık kuruluşlarının mimari tasarımı, tıbbi ekipman, ulaşım araçları ve yollar gibi fiziksel faktörler, bedensel engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişimini zorlaştırmaktadır. Örneğin, rampa, asansör, geniş kapı, uygun tuvalet gibi erişilebilirlik unsurlarının eksikliği, bedensel engelli bireylerin sağlık kuruluşlarına giriş ve çıkışlarında sorun yaşamalarına neden olmaktadır.

Bilgi ve beceri engelleri: Sağlık hizmeti sunan personelin bedensel engelli bireylerin özel ihtiyaçlarına yönelik yeterli bilgi ve beceriye sahip olmaması, sağlık hizmeti kalitesini düşürmektedir. Örneğin, sağlık personelinin bedensel engelli bireylerin iletişim kurma yöntemlerini bilmemesi, onlara saygılı ve empatik davranmaması, onların sağlık hakkını ihlal etmektedir.

Ekonomik engeller: Bedensel engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişiminde ekonomik faktörler de önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, bedensel engelli bireylerin gelir düzeyinin düşük olması, sağlık sigortası kapsamının yetersiz olması, sağlık hizmetleri için ödeme yapamama veya ulaşım masraflarını karşılayamama gibi nedenlerle sağlık hizmetlerinden yararlanamamaktadır.

Sosyal ve kültürel engeller: Bedensel engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişiminde sosyal ve kültürel faktörler de etkili olmaktadır. Örneğin, bedensel engelli bireylerin toplumda maruz kaldıkları ayrımcılık, damgalanma, önyargı ve dışlanma gibi olumsuz tutum ve davranışlar, onların sağlık hizmetlerine başvurma motivasyonunu azaltmaktadır. Ayrıca, bedensel engelli bireylerin kendilerine veya ailelerine ait olan inanç, değer ve normlar da sağlık hizmetleri ile ilgili tercih ve beklentilerini etkilemektedir.