Bedensel Engellilerin Hakları Ve İlgili Kurumlar: Hukuksal Haklar Ve Destekleyici Hizmetler

Bedensel engellilerin hakları dünya genelinde çeşitli uluslararası ve ulusal yasalarla korunmaktadır. İşte bedensel engellilerin haklarına ilişkin ana hatlarıyla bazı önemli belgeler ve ilgili kurumlar:

Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi (UNCRPD):

2006 yılında kabul edilen ve 2008 yılında yürürlüğe giren bu sözleşme, bedensel ve zihinsel engelli bireylerin hak ve özgürlüklerini korumayı amaçlamaktadır. Sözleşme, engelli bireylere eşit katılım, erişilebilirlik, özgünlük ve bağımsızlık hakkı gibi konuları kapsar.

Engelli Haklarına İlişkin Yasa ve Düzenlemeler:

Birçok ülke, bedensel engellilerin haklarını korumak için ulusal yasalar ve düzenlemeler çıkarmıştır. Bu yasalar, engellilere eğitim, sağlık hizmetleri, istihdam, erişilebilirlik, ulaşım gibi alanlarda eşit fırsatlardan yararlanma hakkı sağlamaktadır.

Engelli Hakları Komisyonları ve Kuruluşlar:

Birçok ülkede, engelli haklarına ilişkin politika ve hukuki çerçeveyi oluşturmaya, bilinirlik ve farkındalık yaratmaya, engellilerin haklarını korumaya yönelik komisyonlar ve kuruluşlar bulunmaktadır. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nde Amerikan Engelliler Bakım Ofisi (Office for Disability Rights), Birleşik Krallık’ta Engelli Hakları Komisyonu (Equality and Human Rights Commission) gibi.

Dernekler ve Sivil Toplum Kuruluşları:

Engellilerin haklarını savunmak, farkındalık yaratmak ve destek sağlamak amacıyla kurulan dernekler ve sivil toplum kuruluşları mevcuttur. Bu kuruluşlar, engellilerin sosyal, sağlık, eğitim ve istihdam gibi alanlarda eşitlik ve adalet için çalışmaktadır.

Bedensel engelliler için haklar ve ilgili kurumlar ülkelere göre farklılık gösterebilir. Bu nedenle, ilgili ülkenin ulusal yasalarını, düzenlemelerini ve yerel kurumlarını araştırmak önemlidir. Aynı zamanda, bedensel engellilerin haklarını korumak ve destek sağlamak için bu kurumlarla iletişime geçmek ve yardım almak da önemlidir.

Bedensel engellilerin haklarına ilişkin uluslararası ve ulusal düzeyde çeşitli yasal belgeler ve kurumlar

Bedensel engellilerin hakları, engel durumu nedeniyle engelsiz bireyler gibi eşit haklara erişiminin sağlanması için engellilere verilen pozitif ayrıcalık sağlayan haklara verilen genel addır.

Bedensel engellilerin haklarına ilişkin uluslararası ve ulusal düzeyde çeşitli yasal belgeler ve kurumlar bulunmaktadır. Örneğin;

– Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, 2006 yılında kabul edilen ve Türkiye’nin de taraf olduğu bir uluslararası sözleşmedir. Bu sözleşme, engellilerin insan haklarına saygı duyulmasını, ayrımcılığa uğramadan topluma katılımını ve engellilikle ilgili konularda karar alma süreçlerine dahil edilmesini amaçlamaktadır.

– Türkiye’de 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun, 2005 yılında yürürlüğe giren ve engellilerin eğitim, sağlık, istihdam, sosyal güvenlik, erişilebilirlik, spor ve kültür gibi alanlarda haklarını düzenleyen bir kanundur. Bu kanun, engellilerin yaşam kalitesini artırmak, toplumsal farkındalığı yükseltmek ve engellilik politikalarını belirlemek için çeşitli kurum ve kuruluşların görev ve sorumluluklarını belirlemektedir.

– Bedensel Engellilerle Dayanışma Derneği (BEDD), 1993 yılında kurulan ve bedensel engelli bireylere sağlık, eğitim, sosyal etkinlik alanlarında destek sağlamak için çalışan bir sivil toplum kuruluşudur. BEDD, tekerlekli sandalye, gıda, hijyen ürünleri, sağlık ve giyim yardımı gibi faaliyetlerin yanı sıra etkinlik ve organizasyonlar düzenleyerek bedensel engelli bireylerin hayatını kolaylaştırmayı ve onurlandırmayı hedeflemektedir.

Engelli haklarına ilişkin diğer yasal belgeler şunlardır:

Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, 2006 yılında kabul edilen ve Türkiye’nin de taraf olduğu bir uluslararası sözleşmedir. Bu sözleşme, engellilerin insan haklarına saygı duyulmasını, ayrımcılığa uğramadan topluma katılımını ve engellilikle ilgili konularda karar alma süreçlerine dahil edilmesini amaçlamaktadır.

Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme, 2009 yılında kabul edilen ve Türkiye’nin de taraf olduğu bir Avrupa Konseyi sözleşmesidir. Bu sözleşme, engellilerin sosyal, ekonomik ve kültürel haklarını güvence altına almakta ve engellilik temelli ayrımcılığı önlemeyi hedeflemektedir.

2022 Sayılı Kanun Kapsamındaki Engelli ve Yaşlı Aylıkları, 1983 yılında yürürlüğe giren ve engelli ve yaşlı bireylere maddi destek sağlayan bir kanundur. Bu kanun, engelli ve yaşlı bireylerin muhtaçlık durumuna göre belirlenen aylık miktarlarını düzenlemektedir.

Engelliler İçin Kimlik Kartı, 2005 yılında uygulamaya konulan ve engelli bireylerin haklarından faydalanmasını kolaylaştıran bir karttır. Bu kart, %40 ve üzeri engel oranına sahip olan bireylere verilmekte ve engelli bireyin sağlık durumu, engel oranı, vergi indirimi oranı gibi bilgileri içermektedir.

Engelli haklarına ilişkin yasal belgelerin uygulanması, ilgili kurum ve kuruluşların sorumluluğunda ve işbirliği içinde gerçekleştirilmektedir. Örneğin:

2022 Sayılı Kanun Kapsamındaki Engelli ve Yaşlı Aylıkları, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından yürütülmekte ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından denetlenmektedir.  Bu kanun kapsamında aylık alan kişilerin muhtaçlık durumları yılda en az bir kez sosyal inceleme ile değerlendirilmektedir.

Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilmekte ve uygulamanın izlenmesi için raporlar hazırlanmaktadır. Bu sözleşme kapsamında hak ihlali yaşayan engelli bireyler, iç hukuk yollarını tüketmek koşuluyla Engelli Hakları Komitesi’ne bireysel başvuru yapabilirler.

Engelliler İçin Kimlik Kartı, Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri tarafından verilmekte ve engelli bireylerin haklarından faydalanmasını kolaylaştırmaktadır. Bu kart, engelli bireyin sağlık durumu, engel oranı, vergi indirimi oranı gibi bilgileri içermektedir.