Görme Engellilerin Yaşadığı Sorunlar

Görme engellilerin yaşadığı sorunları ele almadan önce, görme engelli kavramının tanımına bakalım. Dünya Sağlık Örgütü engellilik kavramını, vücut fonksiyonlarından kaynaklı, bir aktiviteyi gerçekleştirme becerisinde kısıtlılık veya yetersizlik olarak tanımlamaktadır. Tek veya iki gözünde tam veya kısmi görme kaybı ya da bozukluğu olan kişilerle, göz protezi kullananlar, renk körlüğü ve gece körlüğü olanlara görme engelli denir.

Yaşadıkları şehirlerin engelli bireyler için dizayn edilmesi çok önemlidir. Engelli bireylerin sağlıklı ve konforlu bir şekilde yaşanılabilirlik seviyesini artırmak için şehirlerde düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Engelli bireylerin eğitim, sosyal aktivite ve ulaşım gibi haklarını güvenle yerine getirmeleri noktasında yaşadıkları sorunların çözüme kavuşturulması gerekir.

Görme Engellilerin Toplumsal Hayatta Karşılaştığı Bazı Zorluklar

Engelli bireylerin toplumsal hayatta karşılaştıkları sorunlar içerisinde ilk ele alacağımız madde üretimin dışında tutulmalarıdır. Birey olarak çalışmak, üretmek ve kazanmak eylemlerinin dışına itilmeleri beraberinde birçok sorun getirmektedir. İş başvurularında engelleri nedeniyle istihdam dışında bırakılmaktadırlar. Bu da onları başkalarına bağımlı olarak yaşamaya itmektedir. Kazancı olmayan görme engelli bireyler kendilerini toplumun bir parçası hissetmedikleri için sosyalleşemezler bu da yalnızlaşmalarına neden olmaktadır.

Görme engeli olan bireyler dış dünyada bedensel olarak da çok fazla zarar görürler. Düşme, çarpma, yaralanma riskleri çok fazladır. Bunun en önemli nedeni ulaşım alanlarının, kaldırımların onların rahatça kullanacağı şekilde dizayn edilmemesidir. Trafik akışı içerisinde karşıdan karşıya geçmek için kullanacakları ışıkların renklerine uygun sinyal sesi veren sistemler sadece büyük şehirlerde ve çok az olduğu için, sürücülerin geçiş üstünlüğünü engelli bireylere göstermediği noktalarda kaza oranları artmaktadır.

Engelli bireylerin yaşadığı bir diğer sorun da cinsiyetçi yaklaşımdır. Kadın bireylerin dışarı yalnız çıkması büyük oranda kısıtlanmaktadır. Aynı zamanda engelli kadınlara fiziksel, duygusal, ekonomik ve cinsel yönden de şiddet uygulanmaktadır.

Görme Engelli Bireylerin Eğitim Hayatında Yaşadığı Zorluklar

Eğitim her birey için ihtiyaç ve bir haktır. Ancak eğitim sisteminin bir yarış halinde ilerlemesi engeli olan bireylerin okula, soyut düşünmeye, kavramsal gelişimlere uyum sağlaması oldukça zordur. Okul hayatının engelli bireyler için bağımsız hareket edebilecekleri şekilde ayarlanmaması da olumsuz bir etkendir.

1889 yılında İstanbul Ticaret Mektebi’nin bir bölümünde görme engelli bireyler için eğitim başlamıştır. 1921 yılında ülkemizde ilk defa Sağır, Dilsiz ve Körler Okulu açılmıştır. İzmir’de açılan bu okul özel bir vakfın çabaları ile açılmıştır. İlk resmi okul ise 1950 yılında Ankara’da açılan Körler Okulu olmuştur. Günümüzde ülkemizde görme engelli bireyler için eğitim hizmeti veren on dokuz adet resmi kurum bulunmaktadır.

Görme Engellilerin Yaşadığı Sorunlar ve Çözüm Yolları

Görme engellilerin yaşadığı sorunlar maddeler halinde şöyledir:

• Kaldırımlar görme engelli bireyler için en güvenli yürüme alanı olması gerekirken bu alanları esnaflar tabureler ile ve sattıkları ürünler ile zapt etmektedir. Kaldırımlara park edilen arabalar da engelli bireyleri oldukça zor durumda bırakmaktadır. Kaldırımların işgali yaptırım cezası uygulanarak engellenmelidir.
• Kaldırımlara sarkan ağaç dalları, yürüyüş alanlarının tam ortasında bulunan nesneler kaldırılarak olası kazaların önüne geçilmelidir.
• Yollarda ya da kaldırımlarda yapılan kazı çalışmaları ile çukur açma çalışmalarında etrafında alınacak önlemin güvenliği görme engelli bireylerin kendilerini koruyabilecekleri düzeyde olmalıdır.
• Yürüyüş güzergahlarında bulunan çukurlar hem su birikintisi oluşmaması için hem de kazalara sebebiyet vermemesi için düzenlenmelidir.
• Trafik ışıklarında seslendirme olmalıdır.
• Toplumun görme engelli bireylere karşı tutum ve davranışlarının duyarlı olması noktasında eğitimler, bilinçlendirmeler yapılmalıdır.

Görme Engelli Bireylerin Yaşadığı Sıkıntılar Nelerdir?

Duyarsız toplumlarda dışlanma, kötü muamele en çok yaşanan sıkıntıdır. İstihdam konusunda da görme engelli bireyler üretimin dışında tutulduğu için, iş bulma olasılıkları az olduğu için maddi ve manevi olarak yoksunluk yaşarlar. Eğitim alanında yeteri kadar doküman ve okul olmadığı için birçoğu eğitimlerine devam edememektedirler. Birçok dergi ve günlük gazetelerin kabartma harflerle yazılmaması okuma oranlarını, istedikleri yayınları okumalarını da engellemektedir. Toplu taşıma araçlarında da engeli olan bireyler sorun yaşamaktadırlar. Araçların engelli vatandaşlara göre dizayn edilmesi gerekmektedir.

Görme Engelli Bireylerin Dijital alanda Yaşadığı Zorluklar

Gelişen dünya içerisinde hatırı sayılır bir yer edinen dijital platformlar engelli bireyler için hala eksiklikler içermektedir. Bankacılık, yeme içme sektörü, e-ticaret gibi konularda yetersiz alt yapı sorunundan dolayı engelli bireyler bu platformları kendi başlarına kullanmakta zorluk çekiyorlar. Dijital yaşamda engelli bireyler erişilebilirlik engeline takılabiliyor. Bu da bu alanda da sorunlar yaşamasına neden oluyor.