Bedensel engelliler için uygun ve kullanışlı ev tasarımları, engellilerin evden çıkıp, engelle karşılaşmadan tüm sosyal ve kültürel aktivitelere katılmalarını sağlayacak şekilde yapısal önlemler ve işaretlemeler içermelidir. Engellilerin hareket organlarında eksiklik ve özür bulunduğundan yardımcı cihaz ve araçlarla hareket edebilmeleri için binaların girişlerinde, merdivenlerinde, kapılarında, tuvaletlerinde, mutfaklarında ve banyolarında uygun ölçü ve eğimlerin sağlanması gerekir. Ayrıca görme engelliler için kontrastlı renkler, kabartma işaretler, sesli uyarılar; işitme engelliler için görsel bilgi veren donanımlar; konuşma engelliler için yazılı veya işaret dili iletişim araçları kullanılmalıdır. Evrensel tasarım ise sadece engelli bireylerin değil, tüm insan fizyolojisine yönelik mekan, ürün ve donatıların tasarımını kapsar. Evrensel tasarım kişileri ayırt etmeksizin çözüm önerir.
Bedensel engelli bireyler için ev düzenlemeleri yapmak, günlük yaşamın kolaylaştırılması ve bağımsızlığın artırılması açısından önemlidir.
Bedensel engelliler için uygun ve kullanışlı ev tasarımları hakkında bazı öneriler:
Engelsiz Giriş:
Engelli rampaları, eğimli yollar veya asansörler gibi girişlerin yanı sıra düşük eşiğe sahip bir giriş, kolay giriş ve çıkış sağlar.
Geniş ve Engelsiz Yollar:
İç mekanlarda geniş ve engelsiz geçiş yolları düzenleyin. Tekerlekli sandalye veya yürüteç kullanımına olanak sağlamak için darbeleri ve engelleri ortadan kaldırın.
Geniş, Düşük Eşikli Kapılar:
Kapılarda eşiklerin düşük olmasını sağlayarak tekerlekli sandalyelerin kolayca girebilmesini sağlayın. Geniş kapılar, daha kolay geçiş sağlar.
Otomatik Kapılar ve Aydınlatma Kontrolü:
Otomatik kapılar, düğme veya sensörlerle kontrol edilebilir ve engel olmadan açılıp kapanabilir. Aydınlatma kontrolü ile ışıkları veya perdeleri uzaktan kolayca kontrol edebilirsiniz.
Banyo Düzenlemeleri:
Engelli bireyler için kullanışlı ev tasarımları için banyoları düzenlemek, daha güvenli ve erişilebilir bir kullanım imkanı sağlar. Tekerlekli sandalye girişine uygun duş alanı, destekli tuvaletler, tutunma kolları ve kaymaz zemin gibi düzenlemeler yapın.
Mutfak Düzenlemeleri:
Mutfak tezgahı ve lavabonun tekerlekli sandalyeyle erişilebilir olmasını sağlayın. Düşük noktalara yerleştirilmiş depolama birimleri ve eşyaların kolayca ulaşılabilir olması önemlidir. Engelli bireylerin hayatlarının çoğu mutfakta geçmektedir. Bu yüzden kullanışlı ev tasarımları konusunda en önemli bölüm mutfaktır.
Çok Amaçlı Odalar:
Çok amaçlı odalar, spesifik ihtiyaçlara uygun bir şekilde düzenlenebilir. Örneğin, ev ofisi, egzersiz alanı veya rehabilitasyon alanı olarak kullanılabilir. Bu odalar kullanışlı ev tasarımları dizayn edilirken hobi odaları, dinlenme salonları olarak yapılabilir.
Güvenlik:
Yangın alarmı, hırsız alarmı ve güvenlik kamerası gibi güvenlik önlemleri alın, ayrıca acil durumlar için acil çağrı sistemleri veya harekete duyarlı aydınlatmalar düşünün.
Bu öneriler, bedensel engelli bireylerin evlerinde yaşam kalitesini artırmak ve günlük hayatlarını kolaylaştırmak amacıyla tasarlanmıştır. Her bireyin ihtiyaçları farklı olduğundan, kişiselleştirilmiş düzenlemeler yapmak önemlidir. Gerektiğinde uzman danışmanlık almak ve ihtiyaçlarına uygun teknolojik destek ve yardımcı cihazlar düşünmek de faydalı olabilir.
Engelli Bireyler İçin Ev Dekorasyon Fikirleri
Engelli bireyler için uygun ev dekorasyonu, engellilerin ev içerisinde çeşitli çevresel düzenlemeler ile aktivite katılımlarını artırmayı hedeflemelidir. Engellilerin ihtiyaçları ve güçlü yönleri engel grubuna göre farklılık göstereceği için ev dekorasyonunda da farklı unsurlar kullanılmalıdır. Örneğin, fiziksel/ortopedik engelli bireyler için ev girişi, kapılar, mutfak, banyo ve oda düzenlemelerinde uygun ölçü ve eğimler sağlanmalı; az gören/görme engelli bireyler için kontrastlı renkler, kabartma işaretler, sesli uyarılar; işitme engelli/kaybı olan bireyler için görme ve titreşim tabanlı sistemler kullanılmalıdır.
Ayrıca evrensel tasarım ilkeleri ile tüm insan fizyolojisine uygun mekan, ürün ve donatıların tasarlanması da bir seçenek olabilir. Akıllı kullanışlı ev tasarımları ise gelişen teknolojiyle tüm engel grubundaki kullanıcılara hitap eden bir seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Akıllı evler farklı engellere sahip kişilere güvenlik artırma, acil durum yönetimini kolaylaştırma, ev içi mobilite ve kullanım kolaylığı sağlama ve hayata katılımı artırma yönlerinden avantajlar sağlayabilmektedir.
Hangi Ülkelerde Engellilere Yönelik Yapısal Önlemler Daha Yaygın?
Engellilere yönelik yapısal önlemler, engellilerin hayatın her alanına etkin katılımını sağlayacak şekilde yapısal önlemler ve işaretlemeler içermektedir. Bu önlemler, engellilerin sağlık hizmetlerine, suya, temizlik hizmetlerine ve ihtiyaç duydukları kamu sağlığı bilgilerine her zaman ulaşabilmelerini sağlamak için gerekli tedbirleri kapsamaktadır.
Engellilere yönelik yapısal önlemler, kullanışlı ev tasarımları ülkeler arasında farklılık gösterebilir. Bazı ülkelerde bu alanda daha fazla çalışma ve yatırım yapılmış olabilir.
Örneğin, Türkiye’de 2020 yılı, tüm kurum ve kuruluşların erişilebilirlik çalışmalarını planlı, programlı ve standartlara uygun bir şekilde yürütmesi, uygulamalara hız verilmesi, bu alanda fiziksel, dijital ve zihinsel dönüşümün sağlanması ve erişilebilirlik kültürünün oluşturulması için “Erişilebilirlik Yılı” olarak ilan edilmiştir. Ayrıca, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından engelli vatandaşların kendilerine yönelik tüm hak ve hizmetler hakkındaki bilgiye erişimlerini kolaylaştırmak amacıyla Engelliler İçin Bilgilendirme Rehberi hazırlanmıştır. Diğer ülkelerde de benzer çalışmalar yapılmış veya yapılması planlanmış olabilir. Bu konuda daha fazla bilgi edinmek için ilgili ülkenin resmi kurumlarına veya sivil toplum örgütlerine başvurabilirsiniz.