Görme engelli insanlar, okuma ve bilgiye erişim sağlamak için farklı yöntemler kullanabilirler. İşte bazı yöntemler:
Braille:
Braille alfabesi, görme engelli insanlar için geliştirilmiş bir dokunma alfabesidir. Braille’deki her bir karakter, noktaların konumlarına dayalı olarak dokunma hissiyle tanınabilir hale getirilmiştir. Görme engelli kişiler, özel olarak tasarlanmış bir Braille klavye veya dokunmatik Braille tabletler aracılığıyla Braille yazılarını okuyabilirler.
Braille ekranlar, dijital metni Braille alfabesine dönüştürerek görme engelli kullanıcıların dokunarak okumasını sağlayan bir cihazdır. Braille ekranlar, bilgisayar veya akıllı telefon gibi cihazlara bağlanabilir ve farklı uygulamalara erişim sağlayabilir
Sesli Kitaplar:
Görme engelli insanlar, yazılı materyalleri sesli kitaplar veya sesli okuma yazılımları aracılığıyla dinleyebilirler. Bu, bir kitabın veya bir makalenin ses kaydedilerek okunmasını içerir. Görme engelli insanlar, bu sesli kitapları özel cihazlar, bilgisayarlar veya akıllı telefonlar üzerinden dinleyebilirler.
Sesli kitaplar, anlatıcı tarafından yüksek bir ses tonuyla okunan basılı kitabın dijital olarak kaydedilmiş halidir. Görme engelli bireyler, sesli kitapları dinleyerek kitabın içeriğini öğrenebilirler. Sesli kitaplar, internetten indirilebilir veya gönüllü okuyucular tarafından sağlanabilir
Elektronik Yardımcı Teknolojiler:
Görme engelli insanlar için geliştirilen birçok elektronik yardımcı teknoloji vardır. Örneğin, özel ekran okuyucu yazılımları, metinleri optik karakter tanıma (OCR) teknolojisi kullanarak sesli olarak okuyabilir. Görme engelli insanlar, bu programları bilgisayarlarda veya mobil cihazlarda kullanabilirler.
Büyütme Yardımcıları:
Görme engelli insanlar, yazılı materyalleri okumak için büyütme yardımcılarını kullanabilirler. Özel teleskoplar, büyüteçler veya büyütme özellikleri bulunan elektronik cihazlar gibi araçlar, metinleri büyütüp daha okunabilir hale getirebilir.
Görme engelliler için büyütme araçları, görme yeteneği az olan veya kısmen gören kişilerin ekrandaki veya kâğıt üzerindeki metinleri daha rahat okuyabilmelerini sağlayan araçlardır. Bu araçlar arasında şunlar sayılabilir:
El büyüteçleri: Elde, cepte veya çantada taşınabilen çeşitli boylarda büyüteçlerdir. Görme engelli bireyler, bu büyüteçleri okumak istedikleri metnin üzerine tutarak metni büyütebilir ve okuyabilirler.
Elektronik büyüteçler: Elektronik büyüteçler, kâğıt üzerindeki veya ekrandaki metni kamerayla tarayarak büyük bir ekranda gösteren cihazlardır. Görme engelli bireyler, bu cihazları kitap okumak, televizyon seyretmek veya bilgisayar kullanmak için kullanabilirler.
Kapalı devre televizyon (CCTV): CCTV, özel bir kamerası olan ve kağıt üzerindeki metni hareket ettirerek okumaya yarayan bir cihazdır. Görme engelli bireyler, bu cihazı kitap okumak, gazete okumak veya resimleri incelemek için kullanabilirler.
Ekran büyütücü yazılımları: Ekran büyütücü yazılımları, bilgisayar ekranındaki metni veya görüntüyü büyüterek görme engelli bireylerin bilgisayar kullanmasını kolaylaştıran yazılımlardır. Bu yazılımlar, Windows 10 gibi işletim sistemlerinde yerleşik olarak bulunabilir veya ayrıca indirilebilir.
Kabartma Yazılar:
Bazı durumlarda görme engelli insanlar, kabartma yazıları kullanarak dokunarak okuma yapabilirler. Özellikle basılı kitaplar, haritalar veya belgeler üzerinde kabartma teknikleri kullanılarak Braille alfabesine benzer dokunma hissi sağlanır.
Kabartma yazı sistemi, noktaların kartonun üzerine basılmasıyla meydana gelen bir yazı sistemidir. Görme engelli bireyler, noktaları parmaklarıyla algılayarak kitabı okuyabilirler. Bu yazı sisteminin en yaygın örneği Braille alfabesidir. Braille alfabesi, 1829 yılında Louis Braille tarafından keşfedilmiştir.
Akıllı Gözlükler
Görme engelliler için akıllı gözlük, görme yeteneği az olan veya kısmen gören kişilere çevrelerindeki nesneleri, metinleri veya yüzleri tanımlayarak sesli olarak bilgi veren bir cihazdır. Bu cihazlar, kamera, mikrofon, kulaklık ve yapay zeka gibi teknolojileri kullanarak görme engelli bireylerin günlük yaşamlarını kolaylaştırır. Bu cihazlar arasında şunlar sayılabilir:
OrCam: OrCam, gözlüğün sapına takılan küçük bir kamera ve kulaklıktan oluşan bir cihazdır. Görme engelli bireyler, bu cihazı kitap okumak, gazete okumak, yüz tanımak veya renkleri öğrenmek için kullanabilirler. Cihaz, kullanıcının parmağını takip ederek istediği metni veya nesneyi tanımlar ve kulaklıktan sesli olarak bildirir.
Envision Glasses: Envision Glasses, yapay zeka destekli akıllı bir gözlüktür. Görme engelli bireyler, bu gözlüğü Türkçe ve 60’tan fazla yabancı dilde sesli asistanlık almak için kullanabilirler. Gözlük, çevredeki nesneleri, metinleri, yüzleri, renkleri veya barkodları tanımlar ve kulaklıktan sesli olarak bildirir.
Aira: Aira, kameralı ve mikrofonlu bir akıllı gözlük sistemi ve bir akıllı telefon uygulamasından oluşur. Görme engelli bireyler, bu sistem sayesinde uzaktaki bir görme yardımcısıyla bağlantı kurabilir ve ondan rehberlik alabilirler. Görme yardımcısı, gözlük kamerasından gelen görüntüleri analiz ederek kullanıcıya sesli olarak yol tarifi, alışveriş tavsiyesi veya diğer bilgileri verebilir.
Bu yöntemler, görme engelli insanların okuma ve bilgiye erişim konusunda daha bağımsız olmalarına yardımcı olur. Ancak her birey farklı ihtiyaçlara sahip olduğu için, kişinin tercihlerine ve ihtiyaçlarına en uygun yöntemlerin belirlenmesi önemlidir.